Mien en dien dörp
Onlangs hebben we namens de inwoners van Ransdaal een woonrapport aangeboden aan de wethouders van onze gemeente: ‘Ransdaal onder de pannen’. Samen met de inwoners doorliep een werkgroep van de dorpscoöperatie Ransdaal Voor Elkaar daarvoor een interessant proces. Dat leverde een onderzoek op naar de toekomst van het wonen in een dorp als Ransdaal.
Het vertrekpunt was de positieve sfeer in ons dorp: het is hier prettig wonen voor jong en oud. Nog wel. Sinds een aantal jaren is er echter geen winkel meer, de voetbalvereniging traint na een fusie in een volgend dorp en er was een protestactie nodig om de school te behouden. In dorpen waar dit soort voorzieningen al zijn verdwenen, zie je vaak een stagnatie van de woningmarkt: jonge gezinnen willen er niet wonen of kunnen de dure panden niet kopen en onderhouden. Dan dreigt leegstand en vereenzaming van de ouderen. Zo’n toekomst wil je niet, want dan bloedt een dorp dood.
Ruimte genoeg
Uit informele gesprekken wisten we dat oudere inwoners van Ransdaal in hun vertrouwde omgeving willen blijven en dat veel jongeren betaalbare woonruimte zoeken in het dorp. In Ransdaal staan verschillende grote carré-boerderijen waar ik als architect natuurlijk mogelijkheden zie voor een win-win: je kunt er appartementen voor ouderen en starters in maken, eventueel aangevuld met een kleine winkel, of een gezamenlijke keuken. Zo voorkom je eenzaamheid en behoud je een zorgzame samenleving.
Niet zo eenvoudig
In theorie is er dus genoeg ruimte. Maar zo simpel werkt dat niet. Daarom was ik blij met dit onderzoek, dat samenviel met een enquête naar de woonsituatie in de hele gemeente. Wij besloten met aandacht te luisteren naar de verhalen van de inwoners en het gesprek aan te gaan om hen bewust te maken van de mogelijkheden. Uit de gesprekken bleek dat er behoefte is aan alternatieve woonvormen. Maar de stap naar een project vraagt meer dan een behoefte die wordt uitgesproken. Immers iedereen beslist zelf over zijn of haar eigendom en financiële ruimte. Als verbindende partij, wat onze dorpscoöperatie is, is het dan ook vooral belangrijk om de zaadjes te planten en in overleg te gaan met partijen om de weg vrij te maken voor nieuwe oplossingen.
Instrument
En zelfs als een nieuwe woonvorm, zoals een kangoeroewoning, voor eigenaren een oplossing is, is het traject dat volgt niet eenvoudig. De provinciale Structuurvisie Wonen beperkte tot voor kort de mogelijkheden: er kon alleen gebouwd worden als er ook een woning werd gesloopt. Als er contingenten worden toegevoegd, ligt daar een sluitend plan onder. In een dergelijk plan is aangetoond dat de toevoeging sociaal-maatschappelijk meerwaarde heeft doordat het een bewoner helpt om vorm te geven aan zijn of haar manier van leven. Inmiddels heb ik zelf de kans gekregen om met dit thema aan de slag te gaan. Dan blijkt dat een gebouw in combinatie met de behoefte van eigenaren ook een instrument kan zijn om nieuw beleid mee te ontwikkelen!
